مباحث سنگ و گوهر شناسی ** آمونیت **
آمونیت(Ammonite)
آمونیت ها یک گروه منقرض شده جانوران دریایی را تشکیل می‌دهند که(زیر رده آمونوئیدا) از شاخه نرمتنان و رده سفالوپودها می باشند.صدف این فسیلها به شکل حلزونی مسطح بوده و نامگذاری اینها بر اساس صدف آنها می باشد. از آنجایی که صدف آمونیت ها (شبیه شاخ پیچ خورده می باشد، پلینیوس بزرگ اسم این فسیلها راammonis corna شاخ آمون گذاشت. Ammon یکی از خداهای مصر باستان بود که اعتقاد داشتند که مردی است که دارای شاخهای پیچیده بود. در آخر اسامی گونه های آمونیت پسوند Ceras به کار می برند که از یک لغت یونانی به معنی شاخ گرفته شده است.
مشخصات صدف آمونیتها
ظهور آمونیت ها در اواخر دوره سیلورین و اوایل دونین (400 میلیون سال پیش) بوده است. این جانوران در اواخر کرتاسه و همزمان با دایناسورها در حدود 65 میلیون سال پیش منقرض شدند. طبقه بندی آمونیت ها بر اساس تزئینان صدف و ساختار سپتا (تیغه) حجره های گاز صدف بوده است. به وسیله این ویژگیها و دیگر خصوصیات می توان آمونیت ها را به سه رده و هشت زیر رده تقسیم کرد. برخلاف همه ناتیلوئیدها که خط درز آنها انحنای ملایمی دارد، خط درز آمونیت ها چین خورده است و زین ها و لبه هایی را در روی صدف تشکیل می‌دهد (خط محل تلاقی سپتوم با قسمت خارجی صدف می‌باشد).
تقسیم بندی آمونیت ها
همانطوری که در بالا ذکر شد آمونیت ها بر اساس خصوصیات خط درز و تزئینات و دیگر ویژگیهایشان به سه رده گویناتیت ها (دونین تاپرومین)، سراتیدها (کربنیفر تا تریاس) و آمونیتیدها (پرمین تا کرتاسه) تقسیم می شوند. هر کدام از این سه رده به زیر رده هایی تقسیم می‌شوند که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
گونیاتیت ها (دونین تا پرمین)آنارسستینا (Anarcestina) به سن دونینکلیمنینا (Clymenina) به سن دونین بالاییگویناتیتینا (Goniatitina) به سن دونین تا پرمین بالایی سراتیدها (کربنیفر تا تریاس)پرولسانیتنا (Prolecantina) به سن دونین بالایی تا تریاس بالاییسراتیتینا (Ceratitina) به سن پرمین تا تریاس آمونیتنید (پرمین تا کرتاسه)فیلوسراتینا (Phylloceratina) به سن تریاس پایینی تا کرتاسه بالاییآمونیتینا (Ammonitina) به سن ژوراسیک پایینی تا کرتاسه بالاییلیتوسراتینا (Lytoceratina) به سن ژوراسیک پایینی تا کرتاسه بالاییآنکیلوسراتینا (Ancyloceratina) به سن ژوراسیک بالایی تا کرتاسه بالایی
زندگی آمونیت ها
به خاطر اینکه خویشاوندان نزدیک آمونیت ها و نیز خود آمونیت ها منقرض شده اند، اطلاعات کمتری راجع بعه نحوه زندگی این جانوران ر دست است. قسمتهای نرم بدن آنها به هیچ وجه حفظ نشده اند. بسیاری از آمونیت ها احتمالا در آبهای آزاد دریاهای قدیمی و تقریبا در ته دریا زندگی می کردند، زیرا فسیلهایی که از آمونیت ها یافت شده است معمولا در قسمتهای تحتانی سنگهایی یافت شده اند که در این قسمت هیچ موجود بنتیکی (کف زی) یافت نشده است.
آمونیتنید (پرمین تا کرتاسه)فیلوسراتینا (Phylloceratina) به سن تریاس پایینی تا کرتاسه بالاییآمونیتینا (Ammonitina) به سن ژوراسیک پایینی تا کرتاسه بالاییلیتوسراتینا (Lytoceratina) به سن ژوراسیک پایینی تا کرتاسه بالاییآنکیلوسراتینا (Ancyloceratina) به سن ژوراسیک بالایی تا کرتاسه بالایی
زندگی آمونیت ها
به خاطر اینکه خویشاوندان نزدیک آمونیت ها و نیز خود آمونیت ها منقرض شده اند، اطلاعات کمتری راجع بعه نحوه زندگی این جانوران ر دست است. قسمتهای نرم بدن آنها به هیچ وجه حفظ نشده اند. بسیاری از آمونیت ها احتمالا در آبهای آزاد دریاهای قدیمی و تقریبا در ته دریا زندگی می کردند، زیرا فسیلهایی که از آمونیت ها یافت شده است معمولا در قسمتهای تحتانی سنگهایی یافت شده اند که در این قسمت هیچ موجود بنتیکی (کف زی) یافت نشده است.
کیمیا استونwww.kimiastone.com
